ใส่รากฟันเทียม แล้วจัดฟันได้หรือเปล่า? ควรทำอะไรก่อนดี

ในบางครั้งคนไข้ที่มาปรึกษาเรื่องการจัดฟันก็มีรากฟันเทียมอยู่แล้ว หรือบางคนต้องการจัดฟันแต่ก็มีแผนจะใส่รากฟันเทียมในอนาคต จึงเกิดคำถามที่หลายคนสงสัยว่า “จัดฟันก่อนหรือใส่รากฟันเทียมก่อนดี?” หรือ “ถ้ามีรากฟันเทียมอยู่แล้ว ยังจัดฟันได้หรือไม่?” หมอจะพาคุณไปไขข้อสงสัยของคำถามเกี่ยวกับรากฟันเทียม เพื่อช่วยให้คุณวางแผนรอยยิ้มใหม่ได้อย่างมั่นใจกันค่ะ

รากฟันเทียมคืออะไร? รากฟันเทียมคือวัสดุไทเทเนียมที่ฝังลงในกระดูกขากรรไกร เพื่อทดแทนฟันธรรมชาติที่หายไป โดยจะทำหน้าที่ยึดครอบฟันหรือสะพานฟันให้อยู่กับที่อย่างมั่นคง ไม่ขยับหรือเคลื่อนที่เหมือนฟันธรรมชาติ และจุดนี้เองที่ทำให้การจัดฟันกับรากฟันเทียมมีความสัมพันธ์กันโดยตรง

การจัดฟันทำงานอย่างไร?

การจัดฟันคือการใช้แรงค่อย ๆ ดึงฟันให้เคลื่อนตัวไปในตำแหน่งที่เหมาะสม โดยใช้เครื่องมือจัดฟัน เช่น ลวดและยางดึงฟัน ซึ่งแรงที่ใช้จะค่อย ๆ เคลื่อนฟันธรรมชาติไปในทิศทางที่วางแผนไว้ ดังนั้น ฟันที่จะขยับได้ต้องมี “รากฟันจริง” ที่ยังมีเส้นเอ็นยึดฟันอยู่ในกระดูก ซึ่งรากฟันเทียมไม่มี

ถ้ามีรากฟันเทียมแล้ว ยังจัดฟันได้ไหม?

คำตอบคือ จัดฟันได้ค่ะ แต่ต้องวางแผนให้ดี เพราะรากฟันเทียมไม่สามารถขยับตำแหน่งได้เหมือนฟันจริง ดังนั้นถ้ามีการจัดฟันแล้วตำแหน่งของรากเทียมขัดขวางทิศทางของฟันที่ต้องขยับ ก็อาจทำให้จัดฟันไม่ได้ผลเต็มที่ หรือเสียสมดุล

ควรจัดฟันก่อนหรือใส่รากฟันเทียมก่อน?

หากคุณยังไม่มีรากฟันเทียม และมีแผนจัดฟันด้วย คำแนะนำคือ ควรจัดฟันก่อน เพราะการจัดฟันจะทำให้ฟันเคลื่อนตัวและตำแหน่งของฟันเปลี่ยนไป หากใส่รากฟันเทียมไปก่อน ตำแหน่งจะถูกล็อกไว้ ไม่สามารถขยับตามแผนจัดฟันได้ หลังจากจัดฟันเสร็จแล้ว และตำแหน่งฟันลงตัวเรียบร้อย ค่อยทำรากฟันเทียมในตำแหน่งที่เหมาะสมตามแนวฟันใหม่

กรณีที่มีรากฟันเทียมอยู่แล้ว ต้องทำอย่างไร? ในกรณีนี้ ทันตแพทย์จะต้องพิจารณาอย่างละเอียดว่า

• รากฟันเทียมนั้นอยู่ในตำแหน่งที่เหมาะสมกับแนวฟันใหม่หรือไม่?
• การจัดฟันสามารถหลีกเลี่ยงแรงดึงในบริเวณนั้นได้หรือไม่?
• การจัดฟันจะส่งผลกระทบต่อรากฟันเทียมหรือครอบฟันหรือไม่?

หากรากเทียมอยู่ในตำแหน่งที่ไม่กระทบกับการจัดฟันโดยรวม ก็สามารถจัดฟันได้ค่ะ แต่ในบางกรณีอาจต้องพิจารณาการถอดครอบฟันชั่วคราว หรือใช้เครื่องมือจัดฟันแบบเฉพาะบุคคลเพื่อหลีกเลี่ยงแรงดึงในบริเวณนั้น

ข้อควรรู้ก่อนตัดสินใจจัดฟันหากมีรากเทียม

• ควรแจ้งทันตแพทย์ทุกครั้งหากเคยใส่รากฟันเทียมมาแล้ว
• ถ่ายภาพรังสีฟันเพื่อประเมินโครงสร้างโดยรวมก่อนวางแผน
• ในบางกรณีอาจแนะนำให้รอจนกระดูกยึดรากฟันเทียมแน่นก่อนเริ่มจัดฟัน (กรณีใส่รากเทียมไปก่อนแล้ว)
  

เครื่องมือจัดฟันแบบไหนเหมาะกับคนที่มีรากฟันเทียม?

ในหลายกรณี การจัดฟันแบบใส (Invisalign) หรือจัดฟันแบบดามอน อาจถูกเลือกใช้ เพราะสามารถวางแผนการดึงฟันแบบเฉพาะจุด และหลีกเลี่ยงแรงดึงในตำแหน่งที่มีรากฟันเทียมได้ดี

คำแนะนำจากทันตแพทย์ หากคุณกำลังลังเลว่าจะจัดฟันก่อนหรือทำรากฟันเทียมก่อน สิ่งสำคัญที่สุดคือ “ควรให้ทันตแพทย์วางแผนทั้งสองอย่างร่วมกันตั้งแต่แรก” เพราะการวางแผนที่ดีจะทำให้คุณได้ผลลัพธ์ที่สวยงามและคงทน ไม่ต้องแก้ไขซ้ำ

การจัดฟันและการทำรากฟันเทียมเป็นการลงทุนกับรอยยิ้มของคุณ หากวางแผนอย่างถูกต้องตั้งแต่แรก คุณจะได้ผลลัพธ์ที่คุ้มค่าและมั่นใจได้ระยะยาว